ساختار جمله در زبان ترکی استانبولی
برای شناخت ساختار جمله در زبان ترکی استانبولی، باید دستور زبان ترکی را بشناسید. به طور کلی، یادگیری دستور زبان از مهم‌ترین بخش‌های مسیر یادگیری یک زبان است. این مسئله در مورد زبان ترکی استانبولی نیز صدق می‌کند. شناخت اجزای مختلف جمله و نحوه کنار گرفتن آن‌ها در کنار یکدیگر باعث می‌شود بتوانید جمله‌های درستی را بسازید. در این مطلب، هر آنچه باید در مورد ساختار جمله در زبان ترکی استانبولی بدانید برای‌تان خواهیم گفت. با ما همراه باشید.
نکات مهم در مورد دستور زبان ترکی استانبولی
یک سری نکات اساسی در مورد دستور زبان ترکی استانبولی وجود دارد که بهتر است در ابتدای مسیر، آن‌ها را بدانید. در ادامه، این نکات مهم را برای‌تان گفته‌ایم.
- اسم‌ها در زبان ترکی استانبولی جنسیت ندارند.
- در زبان ترکی استانبولی، فعل در انتهای جمله قرار می‌گیرد. صفت‌ها و اسامی مالکیت در زبان ترکی استانبولی قبل است اسم قرار می‌گیرند.
- در دستور زبان ترکی استانبولی، شش شخص و چهار زمان اصلی وجود دارد.
اجزای تشکیل دهنده جمله در زبان ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی، فاعل، مفعول و فعل، دقیقاً به همین ترتیب، در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند.
ترتیب کنار هم قرار گرفتن اجزا در جمله به شرح زیر است:
- فاعل
- زمان
- مکان
- مفعول غیرمستقیم
- مفعول مستقیم
- اصلاح‌کننده فعل
- فعل
در جمله‌ای پیچیده، اجزای جمله به همین ترتیب در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، اما جمله ساده متشکل از فاعل، مفعول و فعل است. یادتان باشد که در جمله ترکی، افعال همیشه در انتهای جمله قرار می‌گیرند.
جمله مثبت در زبان ترکی استانبولی
| من فردا به خرید خواهم رفت. | Yarın alışverişe gideceğim. |
| مدرسه امروز شروع شد. | Okul bugün başladı. |
| امروز خیلی مریض هستم. | Bugün çok hastayım. |
جمله منفی در زبان ترکی استانبولی
| فردا به خرید نخواهم رفت. | Yarın alışverişe gitmeyeceğim. |
| مدرسه امروز شروع نشد. | Okul bugün başlamadı. |
| من امروز بیمار نیستم. | Bugün hasta değilim. |
جمله های امری در زبان ترکی استانبولی
| بیا اینجا | Buraya gel! |
| عجله کن | Acele et! |
| خفه شو | Çeneni kapa! |
ساختار جمله سوالی در زبان ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی، دو نوع سوال وجود دارد: جمله‌هایی با کلمه پرسشی و جمله‌های بله و خبر.
کلمه های سوالی در زبان ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی، یک سری کلمه های سوالی وجود دارد که معمولاً در ابتدای جمله قرار می‌گیرند. گاهی نیز این کلمات پرسشی قبل از فعل قرار می‌گیرد. عوض شدن جای کلمات پرسشی در جمله معنای آن را تغییر نمی‌دهد، بلکه تأکید جمله را عوض می‌کند.
| چه زمانی به خرید خواهی رفت؟ | Ne zaman alışverişe gideceksin? |
| کدام مدرسه را آغاز کردی؟ | Hangi okula başladın? |
| چرا بیمار شدی؟ | Neden hastalandın? |
| به کجا خواهی رفت؟ | Nereye gideceksin? |
| امروز چه کاری انجام خواهی داد؟ | Bugün ne yapacaksın? |
سوالات بله و خیر در زبان ترکی استانبولی
برای ساختن سوالاتی که پاسخ‌شان بله و خیر است، باید از پسوندهای سوالی (-mı,-mi, -mu, -mü) استفاده کنید. این پسوندهای در انتهای جمله، دقیقاً بعد از فعل قرار می‌گیرند.
| آیا فردا به خرید خواهی رفت؟ | Yarın alışverişe gidecek misin? |
| آیا مدرسه امروز شروع می‌شد؟ | Okul bugün başladı mı? |
| آیا امروز بیمار هستی؟ | Bugün hasta mısın? |
در جمله های پیچیده در زبان ترکی استانبولی
اگر بخواهید جمله های پیچیده در زبان ترکی استانبولی بسازید و جزئیات بیشتری را به جمله‌تان اضافه کنید، باید یک سری قواعد را بشناسید. در ادامه، روند ساختن جمله پیچیده را برای‌تان آورده‌لیم.
| من چای نوشیده‌ام. | Çay içtim. |
| من یک فنجان چای نوشیده‌ام. | Bir fincan çay içtim. |
| من یک فنجان چای با شکر نوشیده‌ام. | Bir fincan şekerli çay içtim. |
| من یک فنجان چای با شکر به همراه دوستم نوشیدم. | Arkadaşımla bir fincan şekerli çay içtim. Bu sabah arkadaşımla bir fincan şekerli çay içtim. |
| امروز صبح، در یک کافه، چایی را با شکر به همراه دوستم نوشیدم. | Bu sabah bir kafede arkadaşımla bir fincan şekerli çay içtim. |
| آیا امروز صبح، در یک کافه، چایی را با شکر به همراه دوستم نوشیدم؟ | Bu sabah bir kafede arkadaşımla bir fincan şekerli çay mı içtim? |
| در کجا امروز صبح، چایی را با شکر به همراه دوستم نوشیدم؟ | Bu sabah arkadaşımla nerede bir fincan şekerli çay içtim? |
جایه جایی اجزای جمله در زبان ترکی استانبولی
گاهی ترتیب اجزای جمله در زبان ترکی استانبولی به هم می‌ریزد، اما معنای جمله تغییر نمی‌کند.
همه جمله‌های زیر به معنای «من عاشق دخترم هستم» است:
- Ben kızımı seviyorum.
- Ben seviyorum kızımı.
- Kızımı ben seviyorum.
- Kızımı seviyorum ben.
- Seviyorum ben kızımı.
- Seviyorum kızımı ben.
در زبان گفتار و محاوره، لازم نیست ترتیب اجزای جمله را رعایت کنید. بسیاری از گویش وران زبان ترکی استانبولی در مکالمات روزمره‌شان ترتیب کنار هم گرفتن اجزا را رعایت نمی‌کنند.
بنابراین در مکالمات روزمره، در متون ادبی و در آهنگ‌ها و ضرب‌المثل‌های ترکی استانبولی، برای رعایت ریتم، ممکن است جای اجزای جمله عوض شود، اما این جابه‌جایی تغییری در معنا ایجاد نمی‌کند.
سخن آخر
تا به اینجا، با ساختار جمله در زبان ترکی استانبولی آشنا شدید. همانطور که مشاهده کردید، همه اجزای جمله جایگاه مشخصی در زبان ترکی استانبولی دارند و هنگام نوشتن، باید همه اجزا را به همین ترتیب کنار یکدیگر قرار دهید. در زبان گفتار ترکی استانبولی، در متون ادبی و ضرب‌المثل‌ها، این سخت‌گیری کمتر می‌شود و می‌تواند جای اجزا را جا به جا کنید، بدون اینکه تغییری در معنا ایجاد شود.