مضاف و مضاف الیه در ترکی استانبولی
ساختار مضاف و مضاف الیه در زبان ترکی استانبولی نیز وجود دارد و مثل ترکیب اضافی همان معنای تعلق دادن را متبادر می‌کند. اما گرامر مضاف و مضاف الیه در زبان ترکی استانبولی چگونه است؟ برای نشان دادن مالکیت در زبان ترکی استانبولی، باید طبق الگوی مشخصی پیش بروید. در این مطلب، هر آنچه باید در مورد مضاف و مضاف الیه در ترکی استانبولی بدانید برای‌تان خواهیم گفت. با ما همراه باشید.
مضاف در زبان ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی، مضاف پسوندهای -in -ın -un -ünرا می‌گیرد. پسوند -in در زبان ترکی استانبولی به معنای تعلق داشتن است. در دستور زبان ترکی استانبولی، این پسوند را پسوند مالکیت می‌نامند.
برای تشکیل مضاف در زبان ترکی استانبولی، باید طبق الگوی زیر پیش بروید.
واژه‌هایی که به حروف بی‌صدا ختم می‌شوند پسوند -in, -ın, -un, -ün به خود می‌گیرند.
به جدول زیر توجه کنید.
| مرد | adam → adamın[adam-ın] |
| چشم | göz → gözün[göz-ün] |
اسم‌های جمع در زبان ترکی استانبولی به -ler / -lar ختم می‌شود. به جدول زیر توجه کنید:
| مردان | adamlar → adamların[adam-lar-ın] |
| موش ها | fareler → farelerin[fare ler in] |
| لاستیک ها | lastikler → lastiklerin[lastik-ler-in] |
اسم‌هایی که به حروف صدادار ختم می‌شوند با n و nin تبدیل به مضاف می‌شوند.
| حمام | banyo → banyonun[banyo-nun] |
| پل | köprü → köprünün[köprü-nün] |
مضاف الیه در زبان ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی، مضاف الیه با پسوند -i, -ı, -u, -ü مشخص می‌شود. در مورد حروف صدادار، از پسوندهای -si, -sı, -su, -sü استفاده می‌شود.
در این میان، واژه su (آب) استثنا است. در این مورد، باید آن را به صورت suyu بنویسید. در واقع، واژه susu در چنین ساختاری اشتباه است.
ساختار مضاف و مضاف الیه در دستور زبان ترکی استانبولی
همانطور که مشاهده کردید، در زبان ترکی استانبولی، مضاف و مضاف الیه هر دو پسوند دارند. در همه ترکیب‌های اضافی این ارتباط وجود دارد.
به جمله‌ها و عبارت‌های زیر استفاده کنید.
| دست مرد | adamın eli [LIT: adam-ın el-i “man-of hand-his”] |
| کت محمت | Mehmet ‘in paltosu [LIT: Mehmet-‘in palto-su “Mehmet-of overcoat-his”] |
| آب مرد | adamın suyu [adam-ın su-yu] |
همانطور که مشاهده کردید، مثال آخر بی‌قاعده است.
اسامی کامل در ساختار مضاف و مضاف الیه
وقتی می‌خواهید در ساختار مضاف و مضاف الیه از اسم خاص استفاده نید، باید پسوند را با استفاده از آپاستروف جدا کنید.
آن دسته از اسامی که با حرف بزرگ شروع می‌شود پسوند جداگانه‌ای می‌گیرد:
ساختار مضاف و مضاف الیه و اسامی جمع در زبان ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی، اسم‌ها را با استفاده از پسوندهای -ler / -lar می‌سازند. فرقی نمی‌کند اسم مورد نظرتان مضاف است یا مضاف الیه، در هر صورت، باید آن را با استفاده از این دو پسوند جمع ببندید.
اگر مضاف و مضاف الیه هر دو مفرد باشند، طبق الگوی زیر پیش بروید.
| اتومبیل مرد | adamın arabası [adam-ın araba-sı] |
| سقف خانه | evin damı [ev-in dam-ı] |
اگر مضاف جمع باشد و مضاف الیه مفرد، باید طبق الگوی زیر پیش بروید:
| نور ستاره‌ها | yıldızların ışığı. [yıldız-lar-ın ışığ-ı] |
| اتومبیل مردان | adamların arabasıt [adam-lar-ın araba-sı] |
اگر مضاف مفرد باشد و مضاف الیه جمع، باید مثل دو جمله زیر عمل کنید:
| اتومبیل‌های مرد | adamın arabaları [adam-ın araba-lar-ı] |
| دیوارهای اتاق | odanın duvarları [oda-nı duvar-lar-ı] |
اگر مضاف و مضاف الیه هر دو جمع باشند، باید طبق الگوی زیر پیش بروید.
| اتومبیل‌های مردان | adamların arabaları [adam-lar-ın araba-lar-ı] |
| بازی‌های کودکان | çocukların oyunları [çocouk-lar-ın oyun-lar-ı] |
کاربرد ترکیب وصفی در زبان ترکی استانبولی
ترکیب اضافی، یعنی کنار هم قرار گرفتن مضاف و مضاف الیه، نوعی اسم مرکب در زبان تری استانبولی است.
ترکیب اضافی در زبان ترکی استانبولی، با افزودن یک سری پشوند مشخص شکل می‌گیرد و مالکیت را نشان می‌دهد.
به جمله‌های زیر توجه کنید:
| من کتاب را به دوست مرد دادم. | Adamın arkadaşına kitabı verdim. [Adam-ın arkadaş-ı-na kitab-ı verdim.] |
| من این کلاه را از برادر پسر او گرفتم. | Oğlunun kardeşinden bu şapkasını aldım. [Oğlu-nun kardeş-in-den bu şapka-sı-nı al-dım.] |
گاهی ترکب اضافی در زبان ترکی استانبولی به صورت زنجیره‌ای شکل می‌گیرد و فقط محدود به دو اسم نمی‌شود.
به مثال‌های زیر توجه کنید:
| پنجرۀ درِ خانه | evin kapısının penceresi. |
| پنجره های در خانه‌ها | evin kapısının pencereleri. |
| پنجرۀ درِ خانه‌ها | evlerin kapısının penceresi. |
| صفحه‌های دفتر علی پاره شده‌اند. | Ali’nin defterinin sayfaları yırtılmıştır. [LIT: have been torn] |
| آجرهای دیوار باغ شکسته‌اند. | Bahçenin duvarlarının tuğlaları kırılmıştır. |
سخن آخر
تا به اینجا، با مضاف و مضاف الیه در زبان ترکی استانبولی آشنا شدید. همانطور که مشاهده کردید، ترکیب اضافی در زبان ترکی طبق قاعده مشخصی صورت می‌گیرد. باید یک سری پشوندهای مشخصی را به مضاف و مضاف الیه‌تان اضافه کنید. هنگام ساختن عبارت با مضاف و مضاف الیه، باید حواس‌تان به جمع یا مفرد بودن اسم‌تان باشد و پسوندها را با توجه به آن انتخاب کنید. به علاوه، باید قواعد مربوط به اسامی خاص را نیز بشناسید تا بتوانید در ترکیب اضافی به درستی از آن استفاده کنید. ترکیب اضافی صرفاً محدود به دو اسم نمی‌شود، بلکه ممکن است بیش از دو اسم را در بر بگیرید.